Άρθρο της Ευάννας Βενάρδου
Καθώς παρακολουθούσα με ενδιαφέρον τις εντυπωσιακές φωτογραφίες του Αμερικάνου Robert McCabe από την έκθεση «Αιγαιοπελαγίτικα Καΐκια, 1954-64» στην γκαλερί Citronne του Πόρου, που εγκαινιάστηκε το Σάββατο, συνειδητοποίησα σοκαρισμένη πως αυτά τα κομψοτεχνήματα, τα ελληνικά καΐκια, που είναι τόσο ταυτισμένα με την ελληνική ψυχή, τα τελευταία χρόνια δολοφονούνται εν ψυχρώ. Και όχι απλώς δολοφονούνται αλλά κατακρεουργούνται.
Όπως μου είπε ο Μανος Βερνίκος, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, μια «παρερμηνεία» οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που στόχο έχει τον έλεγχο της υπεραλίευσης στην ΕΕ, οδήγησε στο εξής κατά συρροήν έγκλημα (το οποίο συνεχίζεται και σήμερα): τα καΐκια αρχικά πριονίζονταν και στη συνέχεια (με τον φόβο μήπως…επανασυγκολληθούν) άρχισαν να ισοπεδώνονται με μπουλντόζες. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό πως σε μια περίπτωση η καρίνα δεν καταστρεφόταν με τίποτε, τόσο ανθεκτική ήταν, που αναγκάστηκαν να την κόψουν με αλυσοπρίονο!!!
Μέχρι σήμερα έχουν κομματιαστεί με αυτόν τον τρόπο 13.000 ελληνικά καϊκια!
Εν τω μεταξύ, όπως μας είπε ο κ.Βερνίκος, η υπεραλίευση συνεχίζεται με τις ανεμότρατες να σαρώνουν στο πέρασμα τους ακόμα και τους γόνους, και με τους «ισχυρούς» της αλιείας να αλωνίζουν. Και την πληρώνουν ποιοι; Οι «μικροί», τα ελληνικά καΐκια, που έριχναν τα δίχτυα τους από αρχαιοτάτων ετών έως σήμερα, με τον ίδιο απαράλλαχτο τρόπο.
Φυσικά, δεν είναι άμοιροι ευθυνών και οι ίδιοι οι ψαράδες, οι οποίοι κολάζονται από την επιδότηση της ΕΕ που φαντάζει συμφερότερη από τη συνέχιση των δραστηριοτήτων τους ή την πώληση του σκάφους. Το δε ελληνικό κράτος έχει τεράστια ευθύνη, δεδομένου πως, όπως υπογραμμίζει ο κ.Βερνίκος, η ΕΕ, είχε δώσει και εναλλακτικές λύσεις (αλλαγή χρήσης του καϊκιού, πχ. σε τουριστική ή βύθισή του σε καθορισμένα σημεία προκειμένου να γίνουν φωλιές ψαριών –αν και αυτή μας μοιάζει εξίσου παράλογη λύση).
Το αποτέλεσμα είναι η εξαφάνιση έργων τέχνης της λαϊκής μας παράδοσης, που αποτελούν μοναδικά κομμάτια (κανένα δεν είναι ίδιο με το άλλο) και αποτελούν τεκμήρια ελληνισμού. Και να σκεφτεί κανείς πως κάποιοι δήμοι και φορείς είχαν ζητήσει να τα αποκτήσουν ώστε να τα προβάλλου ως εκθέματα…
Είναι λοιπόν προφανές πως οι 50 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του κύριου McCabe, τεκμήρια μιας ολόκληρης εποχής (καθώς αποτυπώνουν το φυσικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον της Μεταπολεμικής Ελλάδας, μέσα από τους ανθρώπους της που προσπαθούν να ορθοποδήσουν μετά τον πόλεμο), είναι σήμερα συλλεκτικές….
Τυπική περίπτωση φιλέλληνα περιηγητή, ο κ. Robert McCabe, βρέθηκε στην Ελλάδα το ’50, αρχικά για να επισκεφθεί έναν φίλο (που στον πόλεμο υπήρξε πρόσφυγας στην Συρία!) στη Σαντορίνη, και στην συνέχεια απεσταλμένος του National Georaphic προκειμένου να καταγράψει εικόνες από τις (τότε αναξιοποίητες τουριστικά) Κυκλάδες. Σήμερα, στηλιτεύει την άκρατη τουριστικοποιηση της χώρας μας, φέρνοντας σαν παράδειγμα την καταστροφή της τουρκικής ακτογραμμής από την ανοικοδόμηση. «Η χώρα σας είναι φτωχή κι αυτό είναι άδικο για μια τέτοια χώρα», μας είπε. «Αλλά δεν μπορεί η μόνη πηγή εσόδων να είναι ο τουρισμός!», εφιστά την προσοχή…
Γοητευμένος, επέστρεψε ξανά και ξανά στην χώρα μας, αιχμαλωτίζοντας, εκτός από καΐκια και θαλασσινά τοπία, και αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Ερωτεύτηκε μάλιστα και παντρεύτηκε μια Ελληνίδα την οποία γνώρισε στη γνωστή εφημερίδα «Daily Mirror» στην οποία ο πατέρας του ήταν υπεύθυνος έκδοσης.
Έχοντας πλέον κι άλλο λόγο να θεωρεί την Ελλάδα πατρίδα, ο Robert McCabe, βρέθηκε με τη σύζυγο του στα Δωδεκάνησα. Κι όπως μας διηγήθηκε, σε ένα ταξίδι του στην Αστυπάλαια, έπεσε τυχαία σε ένα καταπληκτικό μπαούλο, την προίκα μιας ηλικιωμένης. Γοητευμένος, χωρίς δεύτερη σκέψη, το αγόρασε. Όμως η ελληνική πολιτεία δεν του επέτρεψε να το πάρει από το νησί. Για 17 χρόνια διαπραγματευόταν με το ΥΠΠΟ μέχρι που τελικά βρέθηκε η συμβιβαστική λύση. Θα του το έδιναν αν αγόραζε σπίτι στα Δωδεκάνησα! Και κάπως έτσι, ο κ. McCabe, βρέθηκε με σπίτι στην Πάτμο! Για ένα μπαούλο που ερωτεύτηκε…
Info: Έως 29 Μαΐου 2016. Γκαλερί Citronne, Πόρος, (τηλ. +30-6979-989684, tspinari@gmail.com).
Ας σημειωθεί πως τα έσοδα της έκθεσης θα διατεθούν στον «Ελληνικό Σύνδεσμο Παραδοσιακών Σκαφών».
Πηγή: http://tospirto.net/photography/news/26263
Η αφίσα της έκθεσης
Στην έκθεση του γνωστού Αμερικανού φωτογράφου Robert McCabe στην γκαλερί Citronne, που εγκαινιάζεται αυτό το Σάββατο στον Πόρο, παρουσιάζονται 50 ασπρόμαυρες φωτογραφίες με θέμα τα «Αιγαιοπελαγίτικα Καΐκια, 1954-64». Με επίκεντρο την θάλασσα, οι φωτογραφίες του αποτυπώνουν το φυσικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον της Μεταπολεμικής Ελλάδας. Πάντα, μέσα από το πρίσμα ενός «ξένου» που όμως αγάπησε πολύ τον τόπο μας.
Πράγματι, ο Robert A. ΜcCabe, συνεχίζει την παράδοση των ξένων περιηγητών στην χώρα μας. Με την απόσταση του αλλοδαπού και την εγγύτητα του φιλέλληνα, κατέγραψε ήδη από την δεκαετία του ’50, τον τόπο και τους ανθρώπους, καλύπτοντας ένα πλήρες θεματικό φάσμα: πορτραίτα, σκηνές της καθημερινής ζωής, τοπία, κτίσματα, καΐκια.
Επηρεασμένος από τις κλασικές του σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, συγκρότησε ένα φωτογραφικό αρχείο της Ελλάδας της δεκαετίας 1950-60.
Η έκθεση του στην Citronne εστιάζει στα θαλασσινά τοπία, μέσα από “πορτραίτα” σκαφών και στιγμιότυπα από την καθημερινότητα διάφορων ελληνικών νησιών. Η προσέγγιση του φωτογράφου είναι οι άνθρωποι και η ζωή τους, όπως την ορίζει η σχέση τους με την θάλασσα. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν την επιβίωση μετά από την καταστροφική δεκαετία του 1940, τον μόχθο, τον σκληρό αγώνα για την συνέχεια της ζωής στο Αιγαίο (που επανέρχεται και πάλι, με τρόπο τραγικό, στο επίκεντρο της Ιστορίας…).
Η φωτογραφική προσέγγιση του McCabe δεν ολισθαίνει στο φολκλόρ ή τον «οριενταλισμό». Τα θέματα αποτυπώνουν την ερειπωμένη Ελλάδα του ’50, την φτώχεια, τις δυσκολίες, την προσπάθεια για παλινόρθωση. Όμως ο φωτογράφος δεν αποδίδει τα θέματα αυτά με μελοδραματικά στερεότυπα. Τα πρόσωπα του έχουν αξιοπρέπεια, κοιτούν κατάματα τον φωτογράφο και, κατ’ επέκταση, τον θεατή.
Για τον McCabe ένα απειροελάχιστο αντικείμενο και μια αμελητέα λεπτομέρεια μπορούν να καταστούν ένα σπουδαίο θέμα. Οι φωτογραφίες του δεν είναι απλά «ντοκουμέντα» μιας εποχής καθοριστικής για την Ελλάδα και τους ανθρώπους της. Σύμφωνα με την Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, Δρ της Ιστορίας της Τέχνης, που επιμελείται την έκθεση έχουν και μεγάλη εικαστική αξία.
Μένει να το διαπιστώσει και ο επισκέπτης –αφορμή για μια εκδρομή στον όμορφο (και κοντινό) Πόρο.
Ας σημειωθεί πως τα έσοδα της έκθεσης θα διατεθούν στον «Ελληνικό Σύνδεσμο Παραδοσιακών Σκαφών» που «προσπαθεί να διασώσει ό,τι έχει απομείνει από τα καΐκια που κατακρεουργήθηκαν βάναυσα, ό,τι έχει επιζήσει από τα καρνάγια που πολεμούν να επιβιώσουν».
http://tospirto.net/photography/exhibitions/26238
Info
23 Απριλίου 2016
Έως 29 Μαΐου 2016. Εγκαίνια: Σάββατο, 23 Απριλίου, 20:00. Γκαλερί Citronne, Πόρος, (τηλ. +30-6979-989684, tspinari@gmail.com).
Αφήστε μια απάντηση